Wat is beschermd erfgoed?

Beschermd erfgoed omvat gebouwen, landschappen en stadsgezichten die een bijzondere historische, artistieke of wetenschappelijke waarde hebben. In Vlaanderen worden deze erkend en beschermd door het agentschap Onroerend Erfgoed. Dit betekent dat ze niet zomaar afgebroken of ingrijpend verbouwd mogen worden. Hiernaast zijn er bepaalde uitzonderingen en verplichtingen waar je als eigenaar rekening mee moet houden.

Welke certificaten zijn verplicht?

Als eigenaar van een gebouw dat erkend is als onroerend erfgoed gelden er voor de bouwstudies en -metingen vaak nét iets andere regels dan bij een regulier gebouw. Zo is de renovatieverplichting ook in veel gevallen niet van toepassing op woningen die als 'beschermd monument' aangeduid staan. Hieronder vind je een overzicht van de uitzonderingen:

1. Energieprestatiecertificaat (EPC)

• Beschermde gebouwen zijn niet verplicht om een minimum EPC-label te halen, zoals een label D tegen 2030.
• Bij verkoop of verhuur is een EPC wél vereist, maar met soepelere eisen dan bij standaardgebouwen.

2. Asbestattest

• Sinds 2022 verplicht bij alle vormen van overdracht van gebouwen die gebouwd werden voor het jaar 2001, ook voor beschermd erfgoed.
• Beperkte destructieve staalnames, om schade aan historische afwerkingen te vermijden.

3. EPB-verslaggeving

• Erfgoedpanden kunnen afwijkingen krijgen op de EPB-eisen als energiebesparende maatregelen het karakter zouden schaden, voorbeelden hiervan zijn:
• Vrijstelling van de maximale U-waarden voor andere constructieonderdelen dan daken en vloeren. Enkel daken en vloeren moeten dus aan de maximale U-waarden voldoen.
• Vrijstelling van de ventilatie-eisen.

Is mijn woning erfgoed?

Om te achterhalen of jouw woning/gebouw als onroerend erfgoed is gemarkeerd, kan je gebruik maken van twee online tools:

1. Geoportaal: Deze interactieve kaart bundelt alle geografische data over onroerend erfgoed. Door in te zoomen op jouw locatie kan je zien of jouw woning een erfgoedstatus heeft.
2. Inventaris van het Onroerend Erfgoed: Deze inventaris biedt een overzicht van waardevol erfgoed in Vlaanderen. Je kan hier gericht zoeken naar jouw woning om te controleren of deze is opgenomen als vastgesteld, beschermd of geïnventariseerd erfgoed.

Het is belangrijk om te weten dat een opname in de inventaris niet automatisch betekent dat jouw woning beschermd is. Bescherming brengt specifieke rechten en plichten met zich mee, terwijl een inventarisatie vooral een informatieve functie heeft.